Podobnie jak inni chrześcijanie czujemy się związani duchowo ze wspólnotą chrześcijańską, która w pierwszym wieku dostrzegła w osobie Jezusa obraz samego Boga. Pierwsi uczniowie doświadczyli Jego śmierci i zmartwychwstania. W wyniku tego doświadczenia założono pierwsze zbory i spisano Nowy Testament, umożliwiając funkcjonowanie Kościoła. Rozwijająca się instytucja kościelna powiększała swoje grono, głosząc wszystkim narodom zbawienie, które w sposób wyjątkowy objawiło się w Chrystusie.
Jako Kościół Ewangelicko-Reformowany jesteśmy częścią Kościoła powszechnego, która narodziła się wewnątrz chrześcijaństwa zachodniego w XVI w. wraz z reformacją. Konieczność odnowy skompromitowanej wówczas instytucji kościelnej oraz krytyka jej nadużyć dała początek protestantyzmowi, którego ważnymi inicjatorami w Niemczech oraz Szwajcarii byli Marcin Luter, Huldrych Zwingli i Jan Kalwin. Z ewangelikami reformowanymi związały się również wcześniejsze ruchy reformatorskie jak waldensi czy bracia czescy. W Polsce idee reformowania instytucji kościelnej propagował wybitny teolog Jan Łaski, który z pomocą szlachty przyczynił się do powstania zorganizowanego Kościoła reformowanego.
Polskimi ewangelikami byli m.in.: Mikołaj Rej, Wacław z Szamotuł, Mikołaj Gomółka, Andrzej Frycz-Modrzewski, Anna Wazówna, Samuel Bogumił Linde, Oskar Kolberg, rodzina Wedlów, Józef Piłsudski, Stefan Żeromski, Paweł Hulka-Laskowski, Eugeniusz Bodo, Stefan Starzyński, Władysław Anders, Hanna Skarżanka, Jeremi Przybora, Barbara Skarga, Michalina Wisłocka, Jerzy Pilch.
Podstawowym źródłem wiedzy o Bogu i jego objawieniu jest Pismo Święte, czyli Stary i Nowy Testament. To w nim możemy odnaleźć prawdziwe Słowo Boże, dzięki któremu osądzamy Kościół i jego naukę. Choć Bóg w swojej wszechmocy przemawia również poza tekstem biblijnym, to najważniejsza dla funkcjonowania wspólnoty jest nauka Pisma, która jest pewna i wystarczająca. Jako ewangelicy uznajemy wkład Ojców Kościoła i postanowienia soborów powszechnych z zastrzeżeniem, że nie posiadają one rangi nadrzędnej. Pismo Święte podlega interpretacji w każdych czasach, a Kościół powinien stale się reformować.
Jest to jedna z ważniejszych nauk Kościołów protestanckich. Usprawiedliwienie z łaski oznacza, że nie poprzez własne uczynki i starania uzyskujemy przebaczenie win, ale jest ono niezależnym od nas darem Boga w Jezusie Chrystusie. Bóg akceptuje nas nie dlatego, że jesteśmy dobrzy, mili, piękni i pobożni, ale dlatego, że nam tego wszystkiego brakuje. W ten sposób Boża łaska rodzi w nas zbawienną wiarę, wdzięczność i dobre uczynki.
Bóg jest niewidzialny. Z kolei ludzki umysł nie potrafi znieść tej prawdy i tworzy sobie nieustannie fałszywe bożki, które stawia na miejscu Boga. W obawie przed tym bałwochwalstwem tradycja reformowana zrezygnowała ze sztuki sakralnej w kościele, aby w trakcie nabożeństwa cześć była oddawana tylko prawdziwemu Bogu. Drugie przykazanie, które jest szczególnie ważne w tradycji reformowanej, przestrzega przed kulturem obrazów.
O ile uznajemy, że w historii istniały wybitne osoby, zwane świętymi, które swoim życiem stały się drogowskazem dla innych, to jednak dostrzegamy, że kult świętych prowadzi do wielu nadużyć oraz konkuruje z modlitwą i czcią oddawaną Bogu przez jedynego prawdziwego pośrednika – Jezusa Chrystusa. Z tego samego powodu Kościół reformowany nie praktykuje kultu Marii Panny, podtrzymując jednocześnie szacunek wobec jej osoby.
Jako ewangelicy za najważniejsze znaki Bożego działania uznajemy Chrzest oraz Wieczerzę Pańską (Komunię św.), które nazywamy tradycyjnie sakramentami. Chrzest przypomina nam, że tak jak woda obmywa ciało z brudu, tak samo Bóg obmywa nasze dusze z grzechów. W naszym Kościele praktykujemy też chrzest dzieci. Z kolei Wieczerza Pańska (w postaci chleba i wina) przypomina, że ukrzyżowane ciało i przelana krew Chrystusa przynoszą przebaczenie.
Obok sakramentów praktykowane są również ceremonie kościelne, tj. konfirmacja (bierzmowanie), konwersja (przejście do Kościoła), ordynacja (wprowadzenie w urząd), ślub czy pogrzeb.
Uznajemy papieża za zwierzchnika Kościoła Rzymskokatolickiego i darzymy go wielkim szacunkiem, jednak jesteśmy niezależni od jego władzy. XVI-wieczna potrzeba gruntownej reformy oraz opór ze strony papieża doprowadziły do rozłamu i usamodzielnienia się Kościołów ewangelickich. Nie zgadzamy się również z późniejszym dogmatem o nieomylności papieża. Historia i Pismo Święte uczą nas, że omylność wpisana jest w naturę ludzką i dotyczy również instytucji Kościoła.
Kościół Ewangelicko-Reformowany w Polsce funkcjonuje w demokratyczny sposób. Najwyższym organem decydującym o sprawach religijnych i administracyjnych Kościoła jest Synod składający się z kadencyjnych świeckich oraz duchownych. Organem wykonawczym Synodu jest Konsystorz składający się z pięciu osób. Z kolei na szczeblu lokalnym (parafialnym) organem decyzyjnym jest Ogólne Zgromadzenie Zboru. Tworzą je wszyscy członkowie parafii, a jego organem wykonawczym jest Kolegium Kościelne.
Tak, jesteśmy otwartą społecznością, której miło jest widzieć nowe osoby w kościele. Nabożeństwa są prowadzone przez księdza w języku polskim. Odbywają się regularnie w każdą niedzielę i towarzyszą im modlitwy, czytania Pisma, pieśni oraz kazanie. Kilka razy w roku w naszym kościele odprawiane jest nabożeństwo z Wieczerzą Pańską. Nasza parafia praktykuje gościnność eucharystyczną, dlatego każda osoba szanująca naszą tradycję może przystąpić do tego sakramentu.
Pastor jest inną nazwą księdza, czyli duchownego, która jest popularna w Kościołach protestanckich. Pastorem jest osoba, która ukończyła studia teologiczne i została ordynowana przez biskupa do pracy w Kościele. Od duchownych nie wymaga się życia w celibacie, mogą oni zakładać rodziny. W 1997 r. zmiany kulturowo-obyczajowe otworzyły kobietom możliwość ordynacji w naszym Kościele.
Parafia utrzymuje się przede wszystkim ze składek i ofiar wnoszonych przez członków zboru. Z racji tego, że tworzymy małą parafię, która nie jest w stanie sama się utrzymać, jesteśmy dotowani z budżetu Kościoła, który współtworzą inne parafie ewangelicko-reformowane w Polsce. Duchowni otrzymują miesięczne wynagrodzenie i nie pobierają dla siebie żadnych opłat za wykonywane czynności religijne. Posługi duszpasterskie (chrzty, śluby, pogrzeby czy nabożeństwa w intencji itp.) są bezpłatne.
Nasz Kościół popiera dialog ekumeniczny, który ma na celu otwarcie się na inne tradycje kościelne. Jesteśmy zwolennikami integracji między wyznaniami, która dąży do pojednania Kościołów z zachowaniem bogactwa ich tradycji. Z tego powodu jesteśmy częścią organizacji międzykościelnych i angażujemy się w coroczny Ekumeniczny Tydzień Modlitw o Jedność Chrześcijan. Zrzeszeni w Polskiej Radzie Ekumenicznej podpisaliśmy wraz z Kościołem Rzymskokatolickim i innymi Kościołami wspólne dokumenty o chrzcie oraz o małżeństwie osób różnych wyznań. Nasz Kościół brał również udział w pracy nad wspólnym tłumaczeniem Biblii ekumenicznej.
Czujemy się odpowiedzialni za świat, w którym żyjemy, dlatego zabieramy głos w sprawach, które tego wymagają. W przeszłości nasz Kościół wzywał do pomocy uchodźcom. Publikowano stanowisko dotyczące antysemickich incydentów w Polsce czy ekologiczny apel o ochronę stworzenia. Kościół zabierał również głos w sprawie antykoncepcji oraz ustawy o ochronie płodu ludzkiego. W kwestiach obyczajowych staramy się wypowiadać ostrożnie. Uważamy, że każdy człowiek sam podejmuje decyzje i bierze odpowiedzialność za swoje czyny. Rolą Kościoła nie jest dawanie gotowych odpowiedzi, ale wskazywanie pewnych kierunków.
Kościół popiera trwałość małżeństwa, a każdy rozwód uważa za porażkę partnerów. Niemniej jednak Kościoły ewangelickie uznają rozwody jako tolerowaną konieczność gdy nastąpił rozkład więzi małżeńskiej. Podtrzymywanie jedności partnerów w takiej sytuacji może być bardziej szkodliwe niż pożyteczne. Rozwiedzionym partnerom nie odmawia się praw członkowskich w Kościele. Mogą uczestniczyć w nabożeństwach i przystępować do sakramentu Wieczerzy Pańskiej (Komunii św.). Jeśli chcą, umożliwia się im zawarcie ponownego związku małżeńskiego.
Oczywiście. Jednak na początek zalecamy uczestnictwo w nabożeństwach i życiu naszego Kościoła. Zachęcamy również do kontaktu z duchownym. Organizujemy specjalne spotkania dla osób zainteresowanych Kościołem Ewangelicko-Reformowanym. Można na nich poznać naukę naszego Kościoła oraz historię naszej parafii. Osoby, które chcą do nas przystąpić, ale nigdy nie zostały ochrzczone, są przyjmowane przez sakrament chrztu. Osoby, które zostały ochrzczone w innym Kościele chrześcijańskim, są przyjmowane przez akt konwersji. Zmiana wyznania nie wymaga dokonania aktu apostazji.
Parafie Kościoła Ewangelicko-Reformowanego znajdują się w Bełchatowie, Kleszczowie, Łodzi, Pstrążnej, Strzelinie, Warszawie, Zelowie i Żychlinie. Ponadto ewangelicy reformowani rozproszeni są po całej Polsce w tzw. diasporach (np. w Gorzowie Wielkopolskim, Krakowie, Sopocie czy Poznaniu). Należą do parafii ewangelicko-augsburskich w swojej miejscowości lub przynależą do oddalonych o kilkaset kilometrów parafii ewangelicko-reformowanych.
Opracowanie: Mateusz Jelinek