W 2021 roku Parafia Ewangelicko-Reformowana w Żychlinie koło Konina (założona w 1610 roku i jedyna parafia ewangelicko-reformowana działająca od czasów polskiej Reformacji do dziś) zorganizowała wykonanie „Ściany Reformacji”. Miejscowi ewangelicy pragnęli upamiętnić swoją historię, a co za tym idzie również historię Żychlina. Mural przedstawia wizerunki postaci zasłużonych dla Reformacji, miejscowości i regionu. Ściana Reformacji uwiecznia również Biblię brzeską oraz symbol ekumenizmu. Inspiracją dla artystów była rycina „Reformatorzy przy stole” oraz Pomnik Reformacji w Genewie. Mural jest 33 metry długi i blisko 7 metrów wysoki. Został wykonany na budynku usytuowanym naprzeciwko żychlińskiej szkoły podstawowej, po drugiej stronie ulicy od kościoła, obok Pałacu Bronikowskich.

Wizerunki: Jan Hus, Huldrych Zwingli, Marcin Luter, Jan Łaski, Jan Kalwin, Mikołaj Rej, Stanisław Lutomirski, Jan Amos Komenský, Fryderyk Chopin, Muza.

Jan Hus (1370-1415)

Czeski reformator, duchowny, prekursor protestantyzmu. W XV wieku zwalczał szkodliwy klerykalizm w Kościele i zabiegał o powrót do prostych zasad pierwotnego chrześcijaństwa. W czasie rządów trzech zwalczających się papieży, głosił, że wierni nie mają obowiązku wierzyć duchownym czy biskupom, jeśli ci nie mówią prawdy. Jego nauczanie spotkało się z potępieniem ze strony papiestwa. Został wezwany na Sobór w Konstancji. Choć gwarantowano mu nietykalność, to został podstępnie uwięziony, a następnie spalony na soborowym stosie. Głównym zarzutem było negowanie przez Husa boskiego pochodzenia władzy papieży. Zwolennicy Husa prześladowani w Czechach zaczęli przenikać do Rzeczypospolitej, gdzie połączyli się w końcu ze zwolennikami Reformacji, tworząc Kościół Ewangelicko-Reformowany w Polsce.

Huldrych Zwingli (1484-1531)

Szwajcarski reformator, duchowny, jeden z organizatorów zreformowanego Kościoła. W XVI wieku krytykował nadużycia Kościoła i podkreślał, że Biblia jest wiarygodniejszym autorytetem niż biskupi czy władza papieska. Sprzeciwiał się narzucaniu religijnych postów i tłumaczył publicznie, że złamanie przepisów postnych nie jest wystąpieniem przeciwko Bogu, ponieważ zasady kościelne nie muszą wcale być Bożymi przykazaniami. Zabiegał o zniesienie obowiązkowego celibatu, który prowadził jego zdaniem do demoralizacji księży. Walczył ze szkodliwym kultem świętych i relikwii. Postulował wprowadzenie języków narodowych do liturgii oraz przeznaczenie majątków zakonnych na pomoc biednym i rozwój szkolnictwa.

Marcin Luter (1483-1546)

Niemiecki reformator, mnich augustiański, ikona protestantyzmu. W XVI wieku wystąpił przeciwko komercjalizacji wiary i wzywał Kościół do odnowy. Ogłaszając swoje słynne 95 tez, podkreślał, że człowiek znajduje Boże przebaczenie i spokój ducha bez kupowania specjalnych odpustów od Kościoła. Jego postawa znalazła wielu zwolenników wśród wiernych. Krytyka dochodowego biznesu biskupów spotkała się jednak ze stanowczą reakcją hierarchów kościelnych i cesarza. W obliczu niebezpieczeństwa i nacisków ze strony władzy, aby odwołał swoje poglądy, podkreślał, że człowiek powinien pozostać zawsze wierny swojemu sumieniu. Luter został ekskomunikowany przez papieża, co dało początek Kościołom luterańskim. Wieki później z okazji 500-lecia urodzin Lutra papież Jan Paweł II uznał i docenił głęboką religijność reformatora.

Jan Łaski (1499-1560)

Polski reformator, duchowny, organizator zreformowanych Kościołów w Europie. W okresie Reformacji organizował w Anglii zbory dla migrantów i uchodźców, którzy uciekali przed prześladowaniami religijnymi do obcego kraju. Dążył do demokratyzacji Kościoła i zwiększenia wpływu świeckich na jego działalność (w tym na finanse). Zwalczał przy tym hierarchiczność Kościoła, która uniemożliwiała wprowadzanie reform. Łaski zabiegał u króla Zygmunta II Augusta o wprowadzenie reform życia religijnego i o pomoc w usamodzielnieniu polskiego Kościoła od Rzymu. Brał udział w pracach nad Biblią brzeską, czyli tłumaczeniem Pisma Świętego na język polski. Był jednym z organizatorów Kościoła reformowanego w Polsce.

Jan Kalwin (1509-1564)

Francuski reformator, prawnik, jeden z organizatorów zreformowanego Kościoła. Kontynuował wprowadzanie zapoczątkowanych przez swoich poprzedników reform we Francji i Szwajcarii. W swojej nauce głosił, że Bóg nie jest związany decyzją czy interpretacją nawet najwyższych hierarchów i autorytetów religijnych, a do szukania woli Bożej służy przede wszystkim Biblia. Wprowadzał zasadę wybieralności duchownych przez wiernych. Jego pisma były żywo czytane i dyskutowane przez polskich myślicieli. Kalwin prowadził liczną korespondencję z polskimi działaczami, których wspierał w procesie odnowy Kościoła i zwiększania poziomu edukacji zarówno duchownych, jak i świeckich.

Mikołaj Rej (1505-1569)

Polski humanista, ojciec polskiej literatury. Był jednym z pierwszych poetów piszących w języku polskim. Związał się z Reformacją i tłumaczył protestanckie pisma. Jednocześnie zabiegał o zjednoczenie polskich protestantów oraz bronił ich przed oskarżeniami i procesami. Sprzeciwiał się angażowaniu sądów w sprawy profanacji i obrazy religijnej. Uważał, że władza świecka nie ma kompetencji w sprawach religijnych. Jako autor trafił do pierwszego polskiego indeksu ksiąg zakazanych. Miał wpływ na organizację Kościoła reformowanego w Polsce.

Stanisław Lutomirski (1518-1575)

Polski reformator, proboszcz w Koninie. Studiował za granicą, co umożliwiło mu zapoznanie się z ruchem reformacyjnym. W roku 1542 powołany na proboszcza w Koninie (parafia św. Bartłomieja), gdzie od roku 1546 nauczał w duchu ewangelickim i prowadził nabożeństwa w języku polskim. Napisał w tym czasie jedną z pierwszych polskich konfesji protestanckich. Krytykował ludową pobożność, która, gdzie mogła stawiała kaplice i krzyże, a pełna była zabobonów i bezmyślności. Wzywał swoich kolegów i przełożonych do reformy, edukacji i odnowy moralnej Kościoła. W odpowiedzi został ekskomunikowany przez arcybiskupa gnieźnieńskiego, a w końcu usunięty z probostwa. Został zwierzchnikiem małopolskiego Kościoła reformowanego. Pod koniec życia zaangażował się w ruch Braci Polskich, którego ważnym postulatem społecznym była sprawiedliwość. Bracia Polscy zwalczali pańszczyznę, karę śmierci oraz podkreślali równość kobiet i mężczyzn.

Jan Amos Komenský (1592-1670)

Czeski reformator, duchowny, wybitny pedagog i ojciec nowożytnej literatury. Duchowny prześladowanej Jednoty Braci Czeskich został zmuszony opuścić swój kraj i odnalazł schronienie u szlachty polskiej. Był nauczycielem w gimnazjum w Lesznie, gdzie również wydawał swoje najważniejsze dzieła pedagogiczne i filozoficzne. Został zwierzchnikiem wielkopolskiego Kościoła reformowanego. Wierzył w naprawę ludzkości poprzez rzetelną edukację. Krytykował też pamięciowe nauczanie przeładowane treściami, które nie mają zastosowania w dorosłym życiu. Postulował kształcenie powszechne (dostępne także dla dziewcząt).

Fryderyk Chopin (1810-1849)

Polski pianista, uznawany za najwybitniejszego kompozytora romantyzmu. Był jednym z najsłynniejszych pianistów swoich czasów, często nazywany poetą fortepianu. 19-letni artysta w dniach 2-4 września 1829 roku przebywał w Żychlinie, gdzie świętował i bawił się w Pałacu Bronikowskich na weselu ewangelików reformowanych Melanii Bronikowskiej, córki ówczesnego właściciela Żychlina, z Wiktorem Kurnatowskim. W Żychlinie znajduje się pierwszy pomnik przedstawiający nastoletniego Chopina.

Muza

Symbol kobiet zasłużonych dla żychlińskiej parafii i wielkopolskiego protestantyzmu. Muza to Katarzyna Ostrorożanka, która rozpowszechniała pisma Reformacji i w 1551 roku jako pierwsza z kobiet samodzielnie przeszła na ewangelicyzm. Muzą jest również jej bratowa Barbara Ostrorogowa, która w zamku w Ostrorogu bez zgody swojego męża, organizowała nabożeństwa protestanckie. Muza to też Katarzyna Żychlińska (z domu Cerekwicka), która w 1610 roku zabiegała o pastora do nowo powstałej parafii ewangelickiej w Żychlinie. To również protestantka Melania Kurnatowska (z domu Bronikowska), której wesele było okazją do goszczenia w Żychlinie Fryderyka Chopina. To także ewangeliczka Anna Memorata (Virgo Polona), wykształcona poetka z Leszna, która tworzyła wiersze okolicznościowe i panegiryki, co w XVII wieku było wśród kobiet rzadkością. Muza jest również symbolem wszystkich zapomnianych kobiet, które zasłużyły się dla polskiego protestantyzmu i regionu.

Biblia brzeska (1563)

Zwana też Biblią pińczowską czy Biblią Radziwiłłowską – przekład całości Pisma Świętego na język polski, przetłumaczony przez polskich ewangelików w Pińczowie i wydany w roku 1563 w Brześciu Litewskim. Jest pierwszym polskim przekładem całej Biblii w którym korzystano z języków oryginalnych. Biblia brzeska znalazła się na pierwszym polskim spisie ksiąg zakazanych oraz była niszczona i palona przez gorliwych katolików. W 2013 roku, po ok. 70 latach nieobecności, powrócił do Żychlina egzemplarz Biblii, który był własnością parafii prawdopodobnie od czasów jej powstania.

Ekumenizm

Zaangażowanie chrześcijan różnych wyznań na rzecz zacieśniania więzi pomiędzy Kościołami i promowania jedności chrześcijańskiej. Ruch ekumeniczny dąży do pojednania różnorodnych wyznań. Głównym narzędziem ekumenizmu jest dialog i wspólna modlitwa.